Kontrola rodzicielska – jak z niej skorzystać i kiedy warto to zrobić?

Według raportu firmy Symantec, zajmującej się między innymi bezpieczeństwem danych w sieci, aż 6 na 10 dzieci miało negatywne doświadczenia w internecie – od kontaktu z treściami pornograficznymi, poprzez przemoc słowną aż po nakłanianie do spotkania. Oznacza to, że każde dziecko, korzystające z internetu, narażone jest na wiele niebezpieczeństw. Sposobem na uchronienie dziecka jest kontrola rodzicielska – specjalne blokady i oprogramowania pozwalają ograniczyć dostęp do szkodliwych treści, a tym samym zminimalizować ryzyko wystąpienia zagrożeń, które czyhają na dzieci w sieci.

Dzieci w internecie – szanse i zagrożenia

Internet to w dzisiejszym świecie naturalne środowisko, w którym dorastają dzieci. O ile współcześni trzydziestolatkowie potrafią wyobrazić sobie (lub chociaż przypomnieć) życie bez internetu, o tyle dla większości dzieci jest on niezbędny do codziennego funkcjonowania. Bez wątpienia możliwość korzystania z internetu to ogromna szansa – pozwala on na szybki dostęp do wielu cennych informacji, umożliwia komunikację z innymi osobami, a nawet pozwala na artystyczną ekspresję. Internet to także świetne źródło rozrywki. Jednocześnie jednak internet niesie za sobą wiele poważnych zagrożeń, których każdy rodzic powinien być świadomy. Niektóre z zagrożeń, z którymi może spotkać się dziecko, korzystające z internetu, to:

• nieograniczony dostęp do treści pornograficznych – wystarczy kliknąć przycisk „Mam 18 lat”, aby zobaczyć miliony zdjęć i filmów;
• child grooming, czyli uwodzenie dziecka – między innymi w celu łatwiejszego namówienia dziecka na kontakty seksualne czy na udział w filmach z pornografią dziecięcą;
• seksting – polega na przesyłaniu intymnych zdjęć lub filmów, na przykład przez dorosłego rozmówcę, podszywającego się pod rówieśnika dziecka;
• gry komputerowe – mogą zawierać różnego typu treści, takie jak przemoc czy nagość. Wyznacznikiem powinno być oznaczenie PEGI – twórcy gier dbają o to, aby treść gry była zgodna ze wskaźnikiem PEGI, z uwagi na liczne kontrole i kary;
• przemoc online, czyli internetowy hejt – pojawia się zarówno ze strony tych użytkowników internetu, z którymi dziecko ma kontakt w świecie rzeczywistym, jak i tych, których nie zna. Może nieść ze sobą poważne konsekwencje, nie tylko psychologiczne;
• memy internetowe – choć większości osób dorosłych wydają się zabawne, należy pamiętać, że treści te często nie są przeznaczone dla dzieci. Niejednokrotnie zawierają wulgaryzmy lub nagość, a także nieakceptowalne postawy społeczne, na przykład rasizm;
• niebezpieczne treści wideo, na przykład „patostreamy” – dostęp do nich również jest niemal nieograniczony, przez co dzieci mogą dotrzeć do nich bez większego problemu;
• metody skrajnego odchudzania się, samookaleczania, informacje o sposobie zdobycia narkotyków, nakłanianie do mowy nienawiści czy niebezpiecznych zachowań.

Kontrola rodzicielska – jak zadbać o bezpieczeństwo dziecka w sieci?

Istnieje wiele metod – na szczęście skutecznych – na uchronienie dziecka przed internetowymi zagrożeniami. W przypadku mniejszych dzieci warto oczywiście kontrolować, co maluch robi w internecie, będąc obok. Warto ustawić komputer w pokoju, w którym przebywają dorośli. Statystyki wskazują, że przeciętny wiek, w którym dzieci rozpoczynają regularne korzystanie z internetu, to 9 lat. Należy jednak podejrzewać, że wiek ten będzie się obniżał – już dzisiaj można zobaczyć młodsze dzieci, które swobodnie poruszają się po sieci. Z biegiem czasu dziecko zacznie buntować się przeciwko brakowi prywatności – jest to całkowicie zrozumiałe. Jest to dobry moment na przeprowadzenie poważnej rozmowy z dzieckiem. Należy wyjaśnić mu, jakie zagrożenia mogą pojawić się w internecie i na co powinno zwrócić uwagę. Oprócz tego należy nauczyć dziecka zasad internetowego savoir-vivre – komunikowania się w sposób kulturalny i uprzejmy, reagowania na jakikolwiek hejt, szczególnie w grupach rówieśniczych.

Kontrola rodzicielska to doskonały sposób na zapewnienie dziecku bezpieczeństwa w sieci. Istnieje wiele filtrów, które blokują dostęp do stron z pornografią czy z niebezpiecznymi treściami. Rodzice, którzy chcą mieć pewność, że dziecko będzie bezpieczne, mogą zakupić specjalne programy, które mają na celu ochronę dzieci. Ich koszt nie przekracza z reguły kilkuset złotych. Bardziej zaawansowane programy do kontroli rodzicielskiej mogą blokować pobieranie plików, wyłączać komputer o wybranej porze (na przykład gdy rodzice nie chcą, aby podczas ich nieobecności spędzało długie godziny w sieci lub grając) czy wysyłając specjalne raporty aktywności dziecka w internecie. Istnieje także możliwość śledzenia fraz, wyszukiwanych przez dziecko w sieci. Bardzo ważną kwestią jest kontrola rodzicielska w telefonie – obecnie dzieci korzystają nie tylko z komputera, ale też z tabletu czy ze smartfona. Należy pamiętać o tym, aby zadbać o kontrolę rodzicielską w telefonie. W tym celu należy zainstalować specjalną aplikację – wybór jest naprawdę duży. Tego typu aplikacje pozwalają na blokowanie pobierania nieodpowiednich gier czy wysyłania wiadomości na płatne numery. Oprócz tego niektóre programy, wykorzystując moduł GPS, pozwalają na sprawdzanie, gdzie znajduje się dziecko.

Programy do kontroli rodzicielskiej

Obecnie większość popularnych przeglądarek internetowych posiada opcję blokady rodzicielskiej. Umożliwiają one blokowanie dostępu do wybranych treści. Wśród programów do blokady rodzicielskiej, które zasługują na szczególną uwagę, wyróżnić można Safe Eyes, Bsecure Online, Home Guard czy Salfeld Child Control. Należy pamiętać również o kontroli rodzicielskiej na tablecie oraz w smartfonie. System Android umożliwia stworzenie specjalnego profilu z ograniczonym dostępem. Wystarczy wejść w ustawienia i stworzyć profil nowego użytkownika, wybierając odpowiednią opcję. Profil umożliwia między innymi blokadę aplikacji lub korzystania z przeglądarek internetowych. Dodatkowo możliwe jest stworzenie specjalnego profilu do zakupów aplikacji. Najciekawsze aplikacje do kontroli rodzicielskiej to:

• • Yumy Apps FamilyTime Parental Control,
  • Out of the Park Apps Kids Zone
  • Kiddoware Kids Place

System IoS również umożliwia zablokowanie dostępu do określonych funkcji czy aplikacji. Wystarczy wybrać Ustawienia Ogólne, a następnie przejść do sekcji Ograniczenia – można tam wyłączyć odpowiednie funkcje, do których dziecko nie będzie miało dostępu. IoS umożliwia także włączenie odpowiednich ustawień w chmurze rodzinnej, dzięki którym przed każdym zakupem wymagana będzie akceptacja.

Nie tylko Android czy IoS dbają o bezpieczeństwo dzieci w sieci. Dla przykładu Netflix umożliwia stworzenie konta dla dziecka. Dzięki odpowiednim ustawieniom przed każdym włączeniem nieodpowiednich treści wymagane będzie wprowadzenie kodu PIN. Co ważne, można ustawić odpowiednie ograniczenia wiekowe – na przykład od 16 lat. Również YouTube wychodzi naprzeciw rosnącym oczekiwaniom rodziców w kwestii dostępu dzieci do treści. Aby chronić najmłodszych, powstał YouTube Kids, który uniemożliwia dostęp do niewłaściwych dla dziecka treści. Pod koniec ubiegłego roku YouTube zaprezentował to rozwiązanie również w Polsce.

Blokada rodzicielska – czy warto z niej korzystać?

Blokada rodzicielska bez wątpienia stanowi ogromną pomoc, jeśli chodzi o ochronę przed niewłaściwymi treściami czy negatywnymi zjawiskami, mającymi miejsce w sieci. Warto z niej korzystać szczególnie w przypadku młodszych dzieci – ich osobowość dopiero się kształtuje, a kontakt z przemocą słowną czy innymi zagrożeniami może być dla nich bardzo niebezpieczny. Jednocześnie jednak blokada rodzicielska to nie wszystko – w miarę wieku dziecka należy rozmawiać z nim o internetowych zagrożeniach.

Tego typu rozmowy powinny budować w dziecku poczucie, że kiedy tylko coś je zaniepokoi, powinno niezwłocznie poinformować o tym rodziców. Takie postępowanie sprawi, że nawet starsze dziecko bez kłopotu rozróżni, które strony czy treści w sieci są bezpieczne, a które mogą stwarzać zagrożenie. W przypadku starszych dzieci dialog powinien zastępować kontrolę rodzicielską – szczególnie jeśli chodzi o starszych nastolatków. Dzięki temu dziecko nie będzie miało poczucia, że jest inwigilowane, a pomiędzy nim a rodzicami wzrośnie atmosfera zaufania. Blokada rodzicielska to tylko dodatkowe wsparcie. Podstawą jest przekazanie dziecku niezbędnej wiedzy i wartości, którymi powinno się kierować – również w świecie wirtualnym.

Łukasz Jurczak

Wykładowca na studiach dziennikarskich specjalizujący się w obszarze nowych mediów. Jego domeną są technologie mobilne oraz dziennikarstwo internetowe. Zajmuje się projektowaniem nowych rozwiązań oraz optymalizacją serwisów WWW. Prowadzi zaawansowane projekty związane z analityką user experience. Wędkarz i gracz rugby – choć to dość oryginalne połączenie pasji, to jednak sam zainteresowany praktykuje to od lat.