Internet satelitarny dla Europy. Kontynent chce uniezależnić się od Starlinka

Na mapie europejskiego internetu wkrótce może dojść do znaczącej zmiany. Co przyniesie kontynentowi koncepcja własnej sieci internetu satelitarnego?

IRIS², czyli Infrastruktura dla Odporności, Połączeń i Bezpieczeństwa Satelitarnego, to strategiczny projekt Unii Europejskiej mający na celu stworzenie niezależnej europejskiej konstelacji satelitów. W dobie rosnących napięć geopolitycznych i intensyfikacji cyfryzacji gospodarki, IRIS² jest odpowiedzią na potrzebę autonomii technologicznej Europy. Celem projektu jest nie tylko zapewnienie szerokopasmowego dostępu do internetu na całym kontynencie, ale także stworzenie platformy komunikacyjnej, która zwiększy odporność i bezpieczeństwo cybernetyczne UE.

Dlaczego właściwie powstał projekt IRIS²?

IRIS² to reakcja Europy na coraz bardziej złożone i wymagające potrzeby infrastruktury komunikacyjnej. Rosnąca liczba usług internetowych, aplikacji mobilnych oraz cyfrowych interakcji sprawia, że łączność stała się nie tylko wygodą, ale koniecznością – zarówno dla obywateli, jak i instytucji rządowych oraz firm prywatnych. Obecnie dostęp do internetu satelitarnego zależy w dużej mierze od dostawców spoza kontynentu, takich jak amerykański Starlink. UE uznała to za potencjalne ryzyko i postanowiła stworzyć własną, niezależną infrastrukturę satelitarną.

Pieniądze? Zasoby inwestycyjne są ogromne

IRIS², którego budżet sięga 6 miliardów euro (z czego 2,4 miliarda to bezpośrednie wsparcie ze strony UE), zakłada budowę konstelacji składającej się z ponad 290 satelitów, które będą operować na różnych orbitach: niskiej (LEO) oraz średniej (MEO). System będzie także uzupełniony siecią stacji naziemnych rozmieszczonych na terenie Europy. Satelity te zapewnią dostęp do szerokopasmowego internetu nawet w najtrudniej dostępnych regionach, takich jak tereny wiejskie, górzyste czy nadmorskie, gdzie tradycyjne technologie dostępowe – światłowody lub LTE – są mniej efektywne lub niemożliwe do wdrożenia.

System IRIS² ma też inny strategiczny cel – bezpieczeństwo. To nie tylko kwestia cyberbezpieczeństwa, ale także niezawodności w sytuacjach kryzysowych. Konstelacja satelitów ma wspierać zarówno instytucje rządowe, jak i wojsko, umożliwiając bezpieczne przesyłanie danych dla kluczowych struktur, takich jak służby ratunkowe, służby porządkowe czy agencje odpowiedzialne za zarządzanie kryzysowe. W razie katastrof naturalnych, takich jak pożary, powodzie czy trzęsienia ziemi, IRIS² będzie kluczowym narzędziem wspierającym koordynację działań ratunkowych oraz ochronę infrastruktury krytycznej.

Operatorzy internetu satelitarnego w Europie

Komisja Europejska przyznała kontrakt na budowę IRIS² konsorcjum SpaceRISE, które skupia trzech kluczowych europejskich operatorów satelitarnych: SES, Eutelsat oraz Hispasat. To wyjątkowe połączenie zasobów i doświadczenia umożliwia stworzenie technologii, która spełni zarówno standardy jakości, jak i bezpieczeństwa. W projekt zaangażowane są również czołowe firmy technologiczne, takie jak Thales Alenia Space, Airbus Defence and Space, Deutsche Telekom, a także lokalne firmy telekomunikacyjne, w tym Orange i Hisdesat. Dzięki takiej współpracy, budowa systemu opiera się na solidnych fundamentach, a wykonanie projektu pozostaje w europejskich rękach, co ogranicza ryzyko związane z zależnością od zewnętrznych podmiotów.

Pod względem technologicznym IRIS² ma wykorzystywać najnowsze rozwiązania z zakresu transmisji danych. System jest oparty na technologii 5G, co pozwoli na szybkie przesyłanie dużych ilości informacji, a także na zastosowanie zaawansowanych metod kryptograficznych, które zapewnią najwyższy poziom bezpieczeństwa przesyłanych danych. To szczególnie istotne, ponieważ system ten ma obsługiwać dane wrażliwe, które mogą mieć znaczenie dla bezpieczeństwa narodowego państw członkowskich.

Czy sieć internetowa z satelity zadziała na całym kontynencie?

Dzięki IRIS² Europa ma szansę zniwelować tzw. martwe strefy dostępu do internetu, które występują na obszarach o ograniczonym pokryciu tradycyjną infrastrukturą. Obejmuje to tereny oddalone od aglomeracji miejskich, ale także niektóre obszary morskie i górzyste. System pozwoli dostarczyć szerokopasmowy internet do takich miejsc, zwiększając dostępność usług cyfrowych w całej Unii Europejskiej.

IRIS² nie ogranicza się jednak wyłącznie do użytkowników indywidualnych. Projekt zakłada również wsparcie szerokopasmowego internetu dla przemysłu i biznesu. Usługi te będą dostępne w tzw. formie back-haul, czyli jako infrastruktura wspierająca łącza pomiędzy głównymi stacjami a bardziej odległymi odbiorcami, co ma ogromne znaczenie dla telekomunikacji, bankowości, telemedycyny oraz innych sektorów gospodarki opartej na technologii.

Co wyróżnia IRIS² na tle innych konstelacji satelitarnych?

IRIS² to nie tylko satelity zapewniające szerokopasmowy internet – to kompleksowy system, który uwzględnia potrzeby całej Unii Europejskiej w zakresie łączności, niezależności i bezpieczeństwa. W przeciwieństwie do komercyjnych systemów satelitarnych, takich jak Starlink, które koncentrują się na dostępie do internetu dla masowego odbiorcy, IRIS² został stworzony z myślą o wsparciu strategicznych funkcji państwowych i przemysłowych. System obejmuje również zaawansowane środki bezpieczeństwa, takie jak kryptografia klasy rządowej i technologie wykrywania potencjalnych zagrożeń, w tym balonów szpiegowskich i obiektów wysokościowych mogących stanowić ryzyko dla infrastruktury.

Planowane jest również wykorzystanie IRIS² w sektorze obronnym oraz w monitorowaniu sytuacji kryzysowych na terenie Europy, co może uczynić ten projekt jednym z najważniejszych narzędzi zabezpieczających interesy UE na arenie międzynarodowej.

Internet satelitarny ma znaczenie strategiczne

IRIS² to krok milowy w kierunku europejskiej autonomii technologicznej i bezpieczeństwa cyfrowego. Projekt ten stanowi odpowiedź na rosnącą potrzebę niezależności w zakresie komunikacji i zabezpieczenia danych w kluczowych obszarach gospodarki oraz obronności. IRIS² może zmienić sposób, w jaki Europa podchodzi do kwestii cyfrowej suwerenności, a także wzmocnić jej pozycję na arenie międzynarodowej jako lidera w zakresie innowacji i rozwiązań technologicznych.

Wprowadzenie IRIS² to sygnał, że Unia Europejska dostrzega nie tylko rosnące zagrożenia geopolityczne, ale także potrzebę budowania samodzielnych narzędzi, które pozwolą jej funkcjonować w nowej, cyfrowej rzeczywistości. W perspektywie najbliższej dekady IRIS² stanie się symbolem europejskiego zaangażowania w budowę niezależnej, bezpiecznej i nowoczesnej infrastruktury telekomunikacyjnej.

Piotr Romanowski

Miłośnik wszystkiego, co związane z nowymi technologiami. Kiedyś konsultant w branży telko; dziś działający głównie w sferze oprogramowania, a przy okazji niezmiennie zafascynowany wszystkim, co dotyczy technologii mobilnych oraz znaczenia internetu w codzienności.