10 wskazówek – Jak bezpiecznie korzystać z sieci?

Facebook, Instagram czy inne dobrze rozpoznawalne portale to tylko czubek góry lodowej, ale nawet tam łatwo się dać złapać na przynętę różnej maści oszustów. Internetowi „przestępcy” już dawno przestali tworzyć swoje wirusy z potrzeby sławy. W przeciwieństwie do początków internetu, teraz różnego rodzaju szkodliwe pliki i programy to wart wiele miliardów, bezlitosny biznes. Jak się przed nimi ustrzec? Postaramy się podpowiedzieć wam w poniższym poradniku.

Pierwsze zagrożenia, które pojawiały się w internecie ewidentnie nastawione były na jak najbardziej widowiskowe efekty oraz zdobycie uznania przez ich twórców. Jednak od tego czasu sieć zmieniła się nie do poznania. Hakerzy, którzy na początku zajmowali się wykorzystywaniem luk w systemach do zabawy dostrzegli możliwość zarabiania i to często nie małych sum.

Co nam grozi w internecie?

Czasy, kiedy nasze komputery były blokowane przez wymyślne grafiki czy animacje odeszły w niepamięć. Teraz coraz częściej są to skomplikowane programy, które zamiast blokować całkowicie pracę komputera atakuje jego najbardziej wrażliwe elementy. Łupem przestępców padają najczęściej katalogi, w których kryją się zarówno pliki tekstowe, arkusze kalkulacyjne czy nawet zdjęcia. W zamian za ich odszyfrowanie twórcy tego rodzaju programów żądają niejednokrotnie sporych okupów. Jednak ransomeware (ransome z ang. okup) to nie jedyne zagrożenie, na jakie jest zagrożony nasz komputer. W sieci krąży wiele różnego rodzaju programów. Niedawno okazało się, że nawet w zwykłych reklamach potrafią kryć się specjalne kody, które zamieniają naszą maszynę w „zombie”, którego głównym zadaniem staje się „kopanie” różnego rodzaju kryptowalut.

Zagrożenia, które mogą unieruchomić bądź uszkodzić komputer, to nie jedyne jakie czyhają na użytkownika komputerów. Nie wolno nam zapominać, o różnego rodzaju wirusach, których celem jest skanowanie naszej aktywności w poszukiwaniu czy to numerów kart kredytowych, czy innych wrażliwych danych. Jakiś czas temu w sieci funkcjonował wirus, który po skopiowaniu numeru konta, w czasie jego wklejania podmieniał go na numer przestępców – mało uważny internauta mógł bez przeszkód wysłać pieniądze na całkiem obce konto.

Sieci społecznościowe – w szczególności Facebook, który trafił do praktycznie każdego smartfona, stały się podatnym gruntem na nieco innego rodzaju oszustwa. W tym wypadku, za pomocą Messengera (komunikat działający wraz z Facebookiem), rozsyłają fałszywe wiadomości o odzwonieniu czy wysłaniu smsa na numer premium. Niektórzy z nich są nawet bardziej zuchwali – potrafią przejąć konto nieostrożnego internauty i podszywając się pod niego, prosić każdego ze znajomych o przelew niewielkich sum na wskazane konto.

Nie możemy zapominać również o najmłodszych użytkownikach sieci, którzy szczególnie narażeni są na niebezpieczeństwo. Czyhają na nich nie tylko zagrożenia ze strony złośliwych programów, ale przede wszystkim pedofile, którzy niejednokrotnie kryją się na młodzieżowych forach, starając się w podstępny sposób umówić na spotkanie.

Jak się chronić siebie i swój komputer?

Poniżej znajdziecie listę najważniejszych zasad dzięki, które bezwzględnie powinniście przestrzegać, aby chociaż trochę czuć się bezpiecznie w czasie serfowania po sieci.

1. Używaj programów antywirusowych oraz firewalli – pilnuj aby programy chroniące twój komputer przed złośliwym oprogramowanie były zawsze aktualne. Pomimo włączonej automatycznej ochrony, warto od czasu do czasu przeskanować całą zawartość komputera, aby być pewnym, że na jego dyskach nie zapodziało się jakieś oprogramowanie podsłuchujące. Oprogramowanie powinno chronić zarówno pocztę elektroniczną, sieci równorzędne (P2P) oraz monitorować w czasie rzeczywistym ruch sieciowy, który przechodzi przez naszą maszynę.
2. Korzystaj z najnowszej wersji przeglądarki internetowej ale również innych programów, które korzystają z połączenia z siecią. Często starsze wersje są pełne dziur, z których bez problemu mogą korzystać hakerzy aby włamać się na twój komputer.
3. Pocztę elektroniczną otwieraj uważnie – zawsze zwracaj uwagę na nadawcę listu. Zanim otworzysz lub pobierzesz załącznik na swój komputer zastanów się dwa razy – często w plikach kryją się niewielkie programy, bądź skrypty, które pobierają złośliwe oprogramowanie na komputer. Nigdy nie pobieraj załączników od nieznanych nadawców.
4. Żaden bank nigdy nie prosił o podanie loginu i hasała za pomocą maila, czy komunikatora. Jeśli zobaczysz taką prośbę zignoruj ją. Jeśli logujesz się na stronie banku, zawsze sprawdź adres internetowy, oraz ważność jego certyfikatu bezpieczeństwa. Jeśli cokolwiek wzbudzi twoje podejrzenia – przerwij proces logowania.
5. Zanim pobierzesz jakiś plik ze strony internetowej zastanów się czy da się bez niego żyć. Pliki, a zwłaszcza programy instalacyjne pobieraj tylko i wyłącznie ze stron producenta, bądź oficjalnej strony producenta systemu komputerowego. Unikniesz w ten sposób niepotrzebnych starterów w przeglądarce.
6. Nigdy nie rozmawiaj z nieznajomymi w sieci – nigdy nie wiesz kto tak naprawdę siedzi po drugiej stronie łącza. Nigdy nie podawaj żadnych swoich danych – imienia, nazwiska czy adresu zamieszkania. Nigdy nie wysyłaj żadnych swoich zdjęć – nie wiesz do czego mogą zostać użyte.
7. Ostrożnie podchodź do spotkań z nieznanymi osobami w sieci – jeśli już musisz, to umawiaj się tylko w miejscach publicznych, gdzie jest sporo osób. Idąc na takie spotkanie, zawsze powiadom kogoś bliskiego o swoich planach.
8. Nie wierz we wszystko, co czytasz w Internecie. Pamiętaj, że wiele stron powstała tylko po to aby w mniej lub bardziej wybredny sposób wyłudzić pieniądze od nieświadomych użytkowników. Punkt ten dotyczy również wydarzeń z twojej okolicy jak i świata.
9. W sieci nie ma nic za darmo – jeśli za coś nie zapłaciłeś pieniędzmi, to zapewne zapłaciłeś swoimi danymi, bądź możliwością wglądu w historię twojej przeglądarki i twoich zachowań w sieci. Staraj się czytać regulaminy – unikniesz w ten sposób wielu niespodzianek, częstą zresztą niemiłych.
10. Zanim się zalogujesz na obcym komputerze pomyśl dwa razy – tyczy się to zarówno poczty e-mail, Facebooka, czy innych usług, do których masz dostęp dopiero po zalogowaniu. Nieznane komputery, również te w kawiarenkach internetowych czy w innych miejscach publicznych mogą mieć zainstalowane programy, które śledzą każdą aktywność i zapamiętują hasła i loginy do różnych stron.

Łukasz Jurczak

Wykładowca na studiach dziennikarskich specjalizujący się w obszarze nowych mediów. Jego domeną są technologie mobilne oraz dziennikarstwo internetowe. Zajmuje się projektowaniem nowych rozwiązań oraz optymalizacją serwisów WWW. Prowadzi zaawansowane projekty związane z analityką user experience. Wędkarz i gracz rugby – choć to dość oryginalne połączenie pasji, to jednak sam zainteresowany praktykuje to od lat.